«محمد مقیمی»، رییس دانشگاه تهران، در روز ۱۸تیر که برای اغلب مردم ایران با سرکوب و کشتار دانشجویان در سال‌های ۱۳۷۸و ۱۳۸۸ گره خورده، از توافق با گروه شبه‌نظامی حشدالشعبی برای ادامه تحصیل اعضای این گروه مورد حمایت جمهوری اسلامی در دانشگاه تهران خبر داد، و آن‌ها را «برادر» نامید.
محمد مقیمی کیست و تاکنون چه کرده است؟ درباره حشدالشعبی و حضور گروه‌های نظامی و شبه‌نظامی در دانشگاه چه می‌دانیم؟
***
روز ۱۸تیر، رییس دانشگاه تهران در جلسه‌ای که خبرگزاری‌های وابسته به سپاه آن را با آب‌و‌تاب پوشش دادند، از تقاضای ادامه تحصیل «برادران حشدالشعبی» در دانشگاه تهران استقبال کرد و گفت: «سخت‌گیری‌ها و استانداردهای علمی را راجع‌به دوستان‌مان در حشدالشعبی، بیشتر از دیگر دانشجویان خارجی اعمال می‌کنیم، چون هدف ما از این تعامل علمی نه کسب درآمد است و نه اعطای مدرک؛ بلکه هدف اصلی ارتقای سطح دانش و توانمندی تخصصی مجاهدین مسلمان است.»
حضور نیروهای نظامی در دانشگاه جدید نیست
«اسماعیل سلمان‌پور»، دانشجو سابق دانشگاه تهران و پلی‌تکنیک و از فعالان سابق دانشجویی است. او درباره حضور نیروهای نظامی در دانشگاه تهران به ایران‌وایر می‌گوید که این موضوع اصلا امری جدید نیست: «ورود نیروهای نظامی و شبه‌نظامی به دانشگاه در شکل‌های مختلف، سابقه قدیمی دارد. قبلا به اسم سهمیه بسیج و رزمندگان بود، الان به شکل حشدالشعبی.»
این دانشجو سابق دانشگاه‌های تهران و امیرکبیر ادامه می‌دهد: «برای حکومت همیشه سوءظن نسبت به دانشگاه وجود داشته و دانشگاه را وصله ناجوری برای سیاست‌های فرهنگی و استبدادی خود می‌دانسته و به‌شکلی مستقیم و غیرمستقیم، به‌دنبال کنترل آن بوده است. بنابراین، زمانی با حمله گازانبری به کوی حمله کرد، و زمانی دیگر با ورود نیروهای نظامی به‌شکل‌های مختلف، از تسویه استادان و وارد کردن استادان بسیجی بگیریم، تا ورود حشدالشعبی که به‌وضوح نیروی شبه ظامی خارجی است. پس این خیلی عجیب نیست.»
اشاره این فعال دانشجویی سابق، به صحبت‌های «محمدباقر قالیباف»، فرمانده وقت پلیس و رییس مجلس کنونی است که در یک فایل صوتی گفته بود در سال ۱۳۸۲، مجوز حمله گازانبری و تیراندازی به کوی دانشگاه را گرفته بوده، ولی دولت خاتمی نگذاشته است.
اسماعیل سلمان‌پور در ادامه، به مشاهدات خود از ورود نیروهای شبه نظامی بسیج به دانشگاه‌های ایران اشاره کرده و می‌گوید: «من مواردی را شخصا در دانشگاه امیرکبیر سراغ دارم که فردی را به‌عنوان بورسیه دکترا آوردند و بعد هم استادش کردند که هیچ تخصص فنی هم نداشت و تنها مقاله‌هایش مقاله‌های سیاسی و ایدئولوژیک بود؛ یک آدم نظامی و وابسته به نهادهای نظامی.»
او همچنین ادامه می‌دهد: «زمانی‌که من در دانشکده ادبیات دانشگاه تهران دانشجو بودم هم اساتیدی را می‌دیدیم که به‌صورت آزمایشی پذیرفته شده بودند و وابسته به بسیج بودند.»
اوایل دهه ۹۰، دست‌کم دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، شاهد استخدام شماری از فارغ‌التحصیلان مراکز آموزشی امنیتی و نظامی چون «امام حسین» و «امام صادق» بود؛ از آن خیل می‌توان به استخدام و اعطای کرسی هیات علمی به «بیژن پیروز» در گروه روابط بین‌الملل، و «محمدصادق کوشکی» در گروه مطالعات منطقه‌ای این دانشکده اشاره کرد.
بعدها، گزارش‌هایی از ورود ۳۰۰۰ استاد و فارغ‌التحصیل بسیجی و سپاهی به نظام آموزش عالی و دانشگاه‌های ایران منتشر شد؛ خبری که نشان از باز شدن درهای دانشگاه‌های ایران به روی نظامیان می‌داد، دانشگاه‌هایی که چند سالی بود اساتید آن اخراج، بازنشسته اجباری و مجبور به ترک کشور شده بودند و حالا جای خالی‌شان با نیروهای خودی پر می‌شد.
اما حضور نظامیان در دانشگاه‌های ایران فقط با جایگزینی اساتید و سهمیه‌های دانشجویی میسر نشده است. به گفته اسماعیل سلمان‌پور، مسجد دانشگاه تهران نیز همواره پایگاه مداحان نزدیک به بیت رهبری بوده و افرادی که خودشان را مدافع حرم می‌دانند و در جنگ داخلی سوریه، به‌نفع رژیم بشار اسد، دیکتاتور سوریه جنگیده‌اند، بوده است: «مداحان فقط هم خودشان نیستند، همیشه گروه سرکوبگران و اراذل خود را دارند و باوجود گور شهدای گمنام در کنار مسجد دانشگاه، آن‌جا را به پایگاهی برای خودشان تبدیل کرده‌اند.»
سلمان‌پور در پایان نیز با اشاره به نمایان شدن شکست تمام این پروژه‌های سرکوب با اعتراضات دانشجویی به کشته شدن مهسا امینی، می‌گوید: «بعد از شروع جنبش “زن، زندگی، آزادی”، اتفاقات کم‌نظیری در دانشگاه‌ها افتاد و به‌نظر می‌آید که تصمیم گرفتند که نه‌تنها شیوه‌های مختلف سرکوب را ادامه دهند، بلکه یک سطح هم بالاتر ببرند و نیروی شبه‌نظامی خارجی را وارد دانشگاه کنند. احتمالا می‌خواهند که کمی هراس ایجاد کنند و بعد اگر لازم شد، برای سرکوب مستقیم از آن نیروها در دانشگاه و مرکز شهر تهران استفاده شود.»
منبع: ایران وایر
«حسین موسوی بخاتی»، معاون تعلیم و تربیت حشدالشعبی نیز در این نشست فاش کرد که «پیش‌تر نیز نیروهای حشدالشعبی به‌عنوان دانشجو به دانشگاه‌های ایران اعزام شده بودند و با نظارت ابومهدی المهندس، ۹۵ نفر از دانشجویان ما برای تحصیل در دانشگاه‌های ایران اعزام شدند.»
«ابومهدی المهندس»، از رهبران حشدالشعبی بود که همراه با «قاسم سلیمانی»، فرمانده سابق نیروی قدس سپاه پاسداران، در حمله پهپادی در نزدیکی فرودگاه بغداد کشته شد.
توافق بر سر تحصیل شبه‌نظامیان حشدالشعبی در دانشگاه تهران، هم‌زمان با سالروز سرکوب اعتراضات گسترده دانشجویی سال ۱۳۷۸، بازداشت و شکنجه ده‌ها جوان در ۱۸تیر۱۳۸۸ و کشته شدن دست‌کم سه تن از آن‌ها در بازداشتگاه کهریزک، بود.
بسیاری از کاربران شبکه‌های اجتماعی نسبت به این موضوع واکنش نشان داده و آن را بهانه‌ای برای ایجاد فضای وحشت بیشتر در دانشگاه خوانده‌اند. بسیاری دیگر نیز از تجربه خود در یکی از سیاه‌ترین دوره‌های مدیریت دانشگاه تهران پرده برداشته‌اند؛ دوره محمد مقیمی که با افزایش فشار برای حجاب اجباری آغاز شد و با سرکوب گسترده و سبعانه دانشجویان معترض در اعتراضات سراسری به قتل حکومتی «ژینا[مهسا]امینی» ادامه یافت.
محمد مقیمی؛ از تذکر حجاب تا توافق با حشدالشعبی
محمد مقیمی، متولد ۱۳۵۰ و یکی از اساتید گروه مدیریت دولتی، در دانشکده مدیریت دانشگاه تهران است. او قبلا سمت‌هایی را در سطح مدیریتی در پردیس قم دانشگاه تهران و معاونت مالی و اداری دانشگاه تهران داشته است.
احتمالا او انتصاب خود به سمت رییس دانشگاه تهران را بیش از هرچیز، به سردرگمی وزارت علوم، درست زمانی که رییس سابق دانشگاه تهران در کنار یک دانشجوی زندانی عقیدتی ایستاد، بدهکار است.
۳۰شهریور۱۴۰۰، یک روز بعد از این که «محمود نیلی»، رییس سابق دانشگاه تهران در نامه‌ای به «غلامحسین محسنی‌اژه‌ای»، رییس قوه‌قضاییه، خواستار آزادی «کسری نوری»، دانشجو و درویش زندانی در اوین شده و سپس برکنار شد، مقیمی به سرپرستی دانشگاه تهران منصوب شد.
بسیج دانشگاه تهران که گفته شده در تهدید و برکناری نیلی دخیل بوده، ۳۱شهریور در پیامی انتصاب مقیمی به ریاست دانشگاه تهران را تبریک گفت.
محمد مقیمی خود نیز در دهه۸۰، از نیروهای بسیج اساتید دانشگاه تهران بوده است.
فعالان دانشجویی آن زمان، واگذاری ریاست پردیس قم (فارابی) دانشگاه تهران که در آن رشته‌هایی چون مدیریت دولتی، فقه و حقوق تدریس می‌شد، به مقیمی را، ناشی از همین خدمات او به بسیج اساتید می‌دانند.
یکی از دانشجویان و فعالان دانشجویی سابق دانشگاه تهران توضیح می‌دهد که یک بار توسط مقیمی که تصادفا او را هنگام ورود به دانشگاه دیده، به‌خاطر نوع پوشش و لباسش از حضور در دانشگاه منع شده است: «وقتی مامور جلوی در از ورود من ممانعت کرد، در تماسی تلفنی به یکی از کارکنان حراست پردیس مرکزی، دلیل را جویا شدم و او به‌وضوح به من گفت که محمد مقیمی با نام بردن از من، خواسته که نگذارند به‌خاطر حجابم وارد دانشگاه شوم.»
یک فعال دانشجویی سابق دیگر نیز در گفت‌وگو با «ایران‌وایر» تایید کرده که شخصا از محمد مقیمی سر کلاس درس تذکر حجاب گرفته است و مقیمی به او گفته که اگر می‌خواهد سر کلاس او بیاید، باید حجاب را رعایت کند.
حشدالشعبی در دانشگاه، نشانه‌ای از شکست سیاست‌های سرکوب
حشدالشعبی یا گروه بسیج مردمی عراق، از بازوهای اصلی سرکوب اعتراضات مردمی و دانشجویی عراق در سال ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۰، موسوم به «انقلاب تشرین» است؛ انقلابی که شعار اصلی آن «ایران بره بره، بغداد حره حره» بود و خواهان توقف دخالت‌های جمهوری اسلامی در حاکمیت عراق.
«امیر»، نام مستعار یکی از دانشجویان و از فعالان سابق دانشجویی دانشگاه تهران است. به گفته این فعال دانشجویی سابق، تلاش‌های چند دهه‌ای حکومت برای جایگزینی دانشجویان دانشگاه تهران با اشخاصی مطیع و بدون دغدغه‌های آزادی‌خواهانه دانشجویان و عمدتا از طبقات اجتماعی مرفه یا نیروهای نزدیک به حکومت، با شکست مواجه شده و از همین‌روی حالا حکومت روی به ورود نیروهای خارجی به دانشگاه کرده است: «دستکاری‌هایی که با پولی‌کردن دانشگاه و بومی‌گزینی‌ها در ترکیب دانشجوپذیری انجام دادند تا دانشگاه رادیکال نباشد، همه نقش بر آب شده است. شگفت‌انگیز است که به‌رغم آن همه تغییرات در ساختار دانشگاه تهران، باز هم با جنبش “زن، زندگی، آزادی” شکست خوردند و این شکست از این جهت مهم است که ترغیب‌شان می‌کند از طریق دستکاری، حامی‌پروری در کشورهای دیگر را در پیش بگیرند و مثلا نیروهای نظامی پایبند به الگوها و شیوه زیست حکومت را برای این دستکاری وارد دانشگاه کنند، تا یک تغییر بنیادین در دانشگاه تهران ایجاد کنند.»
او با اشاره به تصویری از سلاخی یک گوسفند در مقابل سردر دانشگاه تهران در مراسم حکومتی «عید غدیر»، می‌گوید: «در این تصویر نقشه حکومت برای دانشگاه تهران به خوبی نمایان است. دروازه‌ای که نماد دانشگاه بود، در ۵۰ تومانی و نماد مدرنیته سیاسی و مطالبات ۸ دهه آرمان خواهی دانشگاه و دانشجو، دارند گوسفند می‌کشند و سلاخی می‌کنند و شله‌زرد می‌دهند. این نشان می‌دهد که به‌دنبال تبدیل دانشگاه به مدرسه و حوزه علمیه و تبدیلش به یک هیات مد نظرشان هستند. جمهوری اسلامی تک تک نهادها را دارد تبدیل به هیات عزاداری می‌کند و کارکرد همه نهادها را از آن‌ها گرفته، تا فقط ایدئولوژی و بی‌کفایتی که مدنظرش است را برایشان باقی بگذارد.»