۲۱ آذر ۱۳۲۵ روز نجات آذربایجان، یگان‌های ارتش ایران در میان شور و شادی مردم تبریز و رضاییه، استان‌های شمالی ایران را از چنگ استالین و مزدورانش بیرون آوردند. از سال ۱۳۲۵ همه ساله در آین روز به یاد نجات آذربایجان و پس گرفتن آذربایجان از روسها جشن ها برپا شد.
دردههٔ ۱۳۲۰ کمونیست ها وحزب تودهٔ در ایران با نزدیکی وفرمانبرداری ازحزب کمونیست شوروی به یکی از بازیگران اصلی سپهر سیاسی ایران تبدیل شد. کمونیست های توده ای با گرایش های استالینیستی ودفاع ازسیاست رژیم شوروی، برای رسیدن به اهدافشان کاملا گوش بفرمان استالین داشتند.
اسنادیکه با امضاء استالین برای پشتیبانی ازتلاشهای تجزیه‌طلبانه حزب توده درآذربایجان ایران نوشته شده، درآن خواسته شده حزبی تشکیل شود. به باقروف، تیمور قلی‌اوف و میرزا ابراهیموف وزیر فرهنگ آذربایجان شوروی دستورداده شده بود که کارهای لازم در این زمینه را انجام دهند.
براساس اسنادِ محرمانه که پس از سقوط اتحاد جماهیر شوروی منتشر شدند، یکی ازاسناد حزب کمونیست شوروی با برچسب “فوق العاده سری” افشا میکند؛ در روز ششم ژوئیهٔ ۱۹۴۵ میلادی، برابربا پانزدهم تیر سال ۱۳۲۴ خورشیدی، در کمیتهٔ مرکزی حزب کمونیست شوروی فرمان هایی برای ایجاد جنبش‌های تجزیه ‌طلبانه درآذربایجان ایران و جنوب دریای کاسپین تصویب شده است.
دراین اسناد حتی نام حزب نیز، یعنی «فرقهٔ دموکرات آذربایجان» ذکر شده‌ بود. از این رو، درتابستان سال ۱۳۲۴ خورشیدی، به دستور شخص استالین که به آن آذربایجان جنوبی میگفت، سران جمهوری اران میبایستی فورا درایران، حزبی با نام «فرقهٔ دموکرات آذربایجان» تأسیس نموده و جدایی‌خواهی را فراگیروگسترش دهند. دراین فرمان همچنین در مورد تماس با کردهای شمال ایران وپشتیبانی ازجنبش جدایی ‌خواهانه آنها تاکید شده‌ بود.
سه ماه پس از فرمان محرمانه استالین دفتر سیاسی کمیته مرکزی اتحاد شوروی، در۱۲ شهریورماه ۱۳۲۴ موجودیت حزب “فرقه دموکرات آذربایجان” را درتبریزآشکارکرد تحت حمایت شوروی فعالیتش را آغاز کرد. دراین فرمان سیاست‌های فرقه دموکرات هم به دقت تعیین شده بود. استالین، حتی شمار نشریات فرقه دموکرات راهم مشخص کرده، دراین زمینه سه روزنامه میبایستی درآذربایجان ایران آغاز به کار میکرد ومجله ایٔ چاپ باکو برای توزیع درآذربایجان آماده میشد. در پایان بفرمان استالین یک میلیون روبل برای این تبهکاری بودجه تعیین شده بود. دو ماه بعد از صدور این فرمان، دراوت ۱۹۴۵ (مرداد ۱۳۲۴)، فدائیان فرقه دموکرات، اداره‌های دولتی را در شهر تبریز اشغال کرده وبیانیه ای را منتشر کردند. استالین برای تضمین موقعیت فرقه، همزمان اعلام کرد که شوروی نیروهای خود را از ایران خارج نخواهد کرد. اما 21 آذر1325 با نجات آذربایجان بوسیله ارتش ایران خط بطلان به نقشه های استالین، این پیروزی افتخار بزرگی برای ما ایرانیان درمبارزه با بیگانگان وکمونیست های بوجود آورد.
پاینده ایران
دکتر بهرام آبار،21 آذر 2581