حزب سکولار دمکرات ایران

17011999_303

تحولات اخیرکردستان عراق جمهوری اسلامی اشغالگرایران و جمهوری اسلامی اشغالگر ترکیه را شدیدا نگران کرده. چراکه درژوئن امسال، نشستی بریاست مسعود بارزانی، مقام‌ های بلندپایه دولتی و احزاب سیاسی کردستان عراق دراربیل تصویب کرد که همه‌ پرسی استقلال کردستان عراق در ۲۵ سپتامبر ۲۰۱۷ برگزار شود. البته این همه پرسی بدلائل بسیاری هیچ نوع پایه و جایگاه حقوقی ندارد وهیچگاه رسمیتی نخواهد یافت، اما برای  مسعود بارزانی بسیار پر اهمیت است.

بارزانی که ریاست قانونی اش بر اقلیم کردستان عراق از دو سال پیش خاتمه یافته امیدوار است بتواند با برگزاری این همه پرسی همچنان در قدرت باقی بماند. آنچه که در این ماجرا اهمیت دارد کسب قدرت با ظاهری دمکرات منشانه است. آنچه وجود ندارد مذاکره وگفتگودر راستای منافع ملت عراق و منطقه است.

مسعود بارزانی نفقط خواستارقدرت سیاسی و اقتصادی بیشتری است بلکه اوهمچنین در پی برسمیت شناختن حق بهره برداری ازنفت شمال عراق و صدورآن به اسرائیل و ترکیه میباشد. به دلیل بهره برداری یکجانبۀ کردهای عراق از منابع نفت شمال، سهم کردستان ازبودجۀ ملی عراق حذف شده است. علت اصرار مسعود بارزانی به استقلال کردستان عراق دراین است که حل مشکلات ومطالبات با دولت مرکزی عراق به بن بست رسیده واو پیش از برگزاری انتخابات پارلمانی عراق، آخرین امکان یعنی انجام یک همه پرسی برای استقلال کردستان عراق را بکار میبرد واز آمادگی کردها در توسل به اسلحه برای نگهداری از کرکوک در اقلیم کردستان سخن میگوید. کرکوک در خارج از مرزهای رسمی منطقه کردستان عراق واقع شده، لذاهم کردها و هم دولت مرکزی در بغداد ادعای مالکیت آن را دارند.

هدف دیگر بارزانی از برگزاری همه پرسی اقلیم کردستان، کسب بیشترین قدرت سیاسی وهمچنین به این وسیله کوشش برای بیشتر بهره مند شدن از کمک های نظامی آمریکا است. با وجود اینکه تیلرسن وزیر امور خارجه آمریکا از او خواسته فعلا دست نگهداراوتاکید اکید به برگزاری همه ‌پرسی در موعد مقرنموده است. برای این کاررسانه ها باتبلیغاتی وسیع، ازهمه کردها بویژه از واحدهای خودمختار کرد در بخش کردنشین شمال عراق برای پذیرفتن ومشارکت در همه پرسی ۲۵ سپتامبردعوت مکنند. اظهارات عصبی آقای بارزانی نشانگرآن است که تبلیغات، فشارها و رایزنی های او اثر چندانی بر عزم کردها برای مشارکت دربرگزاری همه پرسی نداشته.

روز سه‌شنبه 19سپتامبر، آقای بارزانی به دولت مرکزی عراق سه روز فرصت داد که یا بر سر یک راه‌حل جایگزین که در نهایت به استقلال کردستان عراق منجر شود با دولت این اقلیم توافق کند، یا اقلیم کردستان همه‌پرسی استقلال این منطقه را در موعد مقرر برگزار خواهد کرد. آقای بارزانی امروز چهارشنبه ۲۰ سپتامبر (۲۹ شهریور) در جمع هواداران جدایی از عراق در شهر سلیمانیه گفت که “متاسفانه گزینه دیگری به عنوان جایگزین برگزاری همه‌پرسی پیشنهاد نشده. ب

هرحال ابرازاهداف مسعود بارزانی واکنش های تندی از طرف مقامات عراق، ترکیه و ایران ایجاد کرده و برگزاری همه‌ پرسی منازعات با حکومت مرکزی عراق را شدت خواهد داد. با این اینکه اهداف مسعود بارزانی واکنش های تندی را از جمله از طرف مقامات عراقی و ایرانی به دنبال داشته، برگزاری همه‌ پرسی بر شدت منازعات با حکومت مرکزی عراق خواهد افزود. ازگفته های آقای بارزانی چنین برمی آید که همسایگان؛ ایران و ترکیه، کردستان عراق را به بستن مرزها تهدید کرده‌اند. چنین اقدامی، فشار اقتصادی و روانی سنگینی برکردستان عراق وارد خواهد کرد. اما آقای بارزانی میگوید حاضر است برای استقلال کردستان جان ببازد وتاکید می‌کند بسته شدن مرزها هرچند سرکوب و مشکل بزرگیست، اما کردها از گرسنگی و تشنگی نخواهند مرد. مواضع سرسختانه رئیس اقلیم کردستان بیش از هر کس دیگری متوجه حکومت اسلامی است.

آقای بارزانی نه تنها مواضع خامنه ای و دیگر مقامات جمهوری اسلامی اشغالگرایران را در باره برگزار نکردن همه پرسی، دخالت از بیرون در امور داخلی کردستان عراق قلمداد کرده، بلکه میزان و شدت مخالفت بغداد با همه پرسی و حوادث پس از آن را نیز در گرو موضع گیری آنها دانسته که به گفته او بر شیعیان حاکم در بغداد نفوذی چشمگیر دارند. آیا زمینه برای جنگ دیگری در خاورمیانه در حال آماده شدن است؟

بهنگام مناقشه درمورد تقسیم بوجه بین حکومت اقلیم کردستان عراق و حکومت فدرال عراق برای همه پرسی سال ۲۰۱۴برنامه ‌ریزی شد. اما تهاجم داعش به شمال عراق وعملیات مشترک نیروهای کرد و حکومت مرکزی عراق برای آزاد سازی موصل، همه پرسی رو به تعویق برد. اما اکنون بارزانی بخاطر فشار مشکلات داخلی انجام همه پرسی برای استقلال کردستان عراق را لازم میداند. اگرکردها موفق به حل اختلافات داخلی خود بشوند و به همه پرسی برای استقلال نتیجه مثبت باشد، بخش بزرگی از آرمان مدعیان حقوق کردها تحقق میابد. اما کردها پس از همه پرسی برای کسب استقلال راه طولانی و دشواری را درپیش خواهند داشت. اصولا شکل گیری کشور جدیدی در هر کجای جهان، آرایش ژئوپلیتیک منطقه را دگرگون ‌کرده وبا پیامدهای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی نوینی روبرو میکند. منطقه‌ای که یک صد سال پیش متحول شده، مرزهایش با جنگ ها و مخاصمات فراوان مستمرشده اند، دگرگونی ناگهانی وپیدایش کشورتازه ای بنام کردستان ازتجزیه و فروپاشی یک کشور مهم، کل منطقه را دستخوش تشنج خواهد کرد. پرسش اینست که اگر این همه ‌پرسی برگزارشده وبه استقلال کردستان بینجامد، آیا باید در انتظار جنگی تازه ای در خاورمیانه بود یا در نهایت و پس از اظهارنظرهای تند و اعمال مخالفت‌هایی نظیر بستن مرزها و فشارهای اقتصادی، سیاسی وامنیتی، عاقبت کشوری بنام کردستان پذیرفته خواهد شد؟

بجز اسرائیل که امیدواراست با استقلال کردستان عراق ونفوذ بیشتری درآن کشور، با ایران هم مرز شده، در کردستان ایران آشوب بیشتری برپا کند، همه کشورهای منطقه برحفظ 0یکپارچگی عراق تاکید دارند. حتی عربستان سعودی ابراز امیدواری کرده که مسعود بارزانی، رئیس اقلیم کردستان عراق، از برگزاری همه‌پرسی و جدایی این اقلیم خودداری کند تا مبادا در پی آن عراق و منطقه با خطرهای جدیدی روبرو شوند.

تقسیم شدن عراق به سه حکومت مجزاست که هر تغییر و تحولی در کردستان عراق خواه ناخواه در ایران، ترکیه و سوریه نیز بازتابی به مراتب بیشتر از دیگر کشورها خواهد داشت. کردهای این کشورها سال هاست با دولت های مرکزی درگیرند. مسلما تشکیل کشور مستقل کردستان یک الگو قلمداد شده وبرشدت درگیری های موجود خواهد افزود. آقای بارزانی در گفتگوئی با بی بی سی فارسی، در پاسخ به سوالی در باره احتمال پیوستن کردهای سه کشور دیگر به کردستان عراق جوابی داده است که بسیار قابل توجه است. او میگوید: کردها درکشورهای محل اقامتشان میهمان نیستند. آنها سرزمین دارند و باید حق و حقوق خودشان را طلب کنند. ما آنها را تشویق می کنیم که این حق را از راه صلح آمیز دنبال کنند. آقای بارزانی برای سنجیدن شدت و نوع واکنش مخالفان همه پرسی، چنین صریح سخن میگوید و نظر خود را بدون هیچ پرده پوشی بیان میکند میخواهد باین وسیله رهبری کامل کردهای منطقه را بدست آورد. در شرایط فعلی ترکیه و ایران، با اقلیم کردستان در حد حکومتی محلی برخورد می‌کنند و در نهایت حتی در مورد مسایل مرزی و مربوط به اقلیم نیز، دولت مرکزی عراق را مخاطب اصلی خود به شمار می آورند. با تشکیل کشوری مستقل، این مناسبات به روابط میان دو کشور ارتقا خواهد یافت که ماهیت و ساز و کاری کاملا متفاوت و متمایز با موقعیت کنونی دارد. باین دلیل ترکیه، ایران و سوریه با این تصمیم کردها برای رفتن به سمت استقلال کامل مخالفند ومیگویند همه ‌پرسی در کردستان عراق زمینه‌ را برای بروز و ایجاد کشمکش‌های جدیدی در منطقه وعراق آماده میکند.

ضمنا درکردستان عراق علاوه بر کُردها، اقلیت‌های آشوری، ترکمن، عرب، کلدانی، ارمنی نیز زندگی می‌کنند که تکلیف آنها مشخص نیست. در واقع این همه پرسی هیچ نوع پایه و جایگاه حقوقی نداشته ومورد قبول دنیا قرارنخواهد گرفت. هوشیار زیباری ازحزب دمکرات کردستان ، وزیر پیشین امورخارجه عراق و از مقام‌های بلندپایه کردستان،  در مصاحبه ای با رویترز درماه جولای وبعد از اعلام تاریخ همه‌ پرسی استقلال کردستان عراق اظهار کرد که: “حتی نتیجۀ “مثبت” در این همه پرسی به معنای استقلال نیست. با این حال نتیجۀ مثبت می تواند موقعیت حکومت اقلیم کردستان عراق را در مذاکرات جدایی کامل از حکومت عراق را قوی تر کند. اما دنیس ناتالی (ازمؤسسه مطالعات استراتژیک) در واشنگتن معتقد است نباید درباره این همه‌پرسی واکنش بیش از اندازه نشان داد: «ما می‌دانیم نتیجه همه‌پرسی چه خواهد بود چون یک رفراندوم در سال ۲۰۰۵ برگزار شده است. این رفراندوم را بیش از تشکیل یک کشور، باید به عنوان یک ارزیابی برای تخمین قدرت نفوذ کردستان عراق، در دوران بعد از داعش در نظر بگیریم. مثلاً اینکه کنترل برخی مناطق پس از داعش چه خواهد شد. هم اکنون مشکلاتی جدی در خود منطقه خودمختار کردستان وجود دارد. برای مسدود شدن توجه به این مشکلات، می‌توان یک رفراندوم برگزار کرد ویک رهبر موجه ملی شد. اکثر کردها این را می‌دانند، افرادِ غیرکرد و بیرون از کردستان هستند که این موضوع را نمی‌دانند.

پس از اعلام موعد همه پرسی و افزایش مخالفت های بین المللی، وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی اشغالگرایران هم در بیانیه‌ای همه‌پرسی در کردستان عراق را یک‌جانبه و خارج از موازین و چارچوب ملی و قانونی عراق که در نهایت منجر به مشکلات جدید خواهد شد، توصیف کرده.  وی افزود: اقلیم کردستان بخشی از جمهوری عراق است و تصمیمات یک جانبه و خارج از موازین و چارچوب ملی و قانونی، به ایجاد مشکلات جدید در این کشور می انجامد. موضع اصولی جمهوری اسلامی حمایت از تمامیت ارضی و یکپارچگی عراق است.

“بن علی ییلدریم” نخست وزیر ترکیه نیزاقدام حکومت اقلیم را مسئولانه ندانست  و گفت این همه‌پرسی یک خطای تاریخی میباشد. ترکیه خواهان اتحاد مردم عراق است و همه‌پرسی در کردستان عراق افزودن مشکل به منطقه پرآشوب شدیدا اشتباه خواهد بود. دولت ترکیه بارها با آن مخالفت کرده است. نخست وزیر بن علی ییلدیریم، رفراندوم را “مسئله امنیت ملی” برای ترکیه اعلام کرده. رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور کشور، می خواهد در مورد رفراندوم با حیدر العبادی نخست وزیر عراق در حاشیه نشست سازمان ملل در نیویورک بحث و گفتگو کند. در حالی که ترکیه روابط نزدیک با دولت کردستان عراق دارد، با یک حکومت کرد مستقل برخورد منفی میکند. ترس آنکارا از این است که گرایش های جدایی طلبانه در میان کردها ترکیه تقویت شوند. ترکیه یک مانور نظامی در مرز کشور همسایه آغاز کرده است. این مانور نظامی در راستای عملیات ضد تروریستی در منطقه انجام میشود خبرگزاری دولتی آنادلو، با اشاره به ارتش ترکیه روز دوشنبه،. گزارش داد. روزانامه حریت گزارش داد که تقریبا 100 خودرو نظامی در مانور در نزدیکی مرز ترکیه-عراق شرکت داشتند.

به گزارش عصرایران،  رئیس ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی و رییس ستاد مشترک ارتش ترکیه با برشماری تبعات سوء اجرای همه پرسی در کردستان عراق بر مصالح مردم منطقه، هماهنگی بین کشورهای همسایه عراق در مخالفت با برگزاری  همه پرسی و ممانعت از اجرای طرح های تجزیه طلبانه در منطقه که می تواند کشورها را گرفتار مشکلات عدیده ی سیاسی ، اجتماعی و امنیتی نماید، ضروری دانستند. طرفین با اشاره به موضوع همه پرسی احتمالی استقلال در کردستان عراق، آثار و پیامدهای اجرای آن بر امنیت، صلح و ثبات منطقه، را منفی و خطرناک توصیف کردند ارتقای مناسبات و همکاری های متقابل را حائز اهمیت دانسته هماهنگی بین کشورهای همسایه عراق در مخالفت با برگزاری همه پرسی و ممانعت از اجرای طرح های تجزیه طلبانه در منطقه ضروری است. اجرای طرح های تجزیه طلبانه   در منطقه می تواند کشورها را گرفتار مشکلات عدیده ی سیاسی ، اجتماعی و امنیتی کند. 

دکتر بهرام آبار، 21.09.2017