مهم‌ترین شهر‌هایی که امسال گرفتار بحران و تنش آبی خواهند بود شیراز، اصفهان، کرمان و بوشهر دانسته شده اگرچه تدابیری برای بیرون‌آمدن این شهرها از بحران آبی تدبیر شده اما به نظر می‌رسد اتمام کار این تدابیر به سال جاری نکشد.
اوضاع شهرهای کم‌آب ایران چگونه است؟
شیراز که به عنوان یکی از شهرهای دارای بحران شناخته شده برای آبرسانی آن، خط دوم انتقال آب از سد «درودزن» در دست اجرا قرار گرفته و تونل خط انتقال را قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا اجرا می‌کند که تا پایان سال ۱۳۹۶ به بهره‌برداری خواهد رسید، همچنین حفر چاه‌های متعدد و تکمیل رینگ آبرسانی شهر، برای عبور از شرایط تنش آبی در این شهر و همچنین دو سایت مسکن مهر شیراز در دستور کار قرار دارد. همچنین شهر اصفهان از نظر تأمین آب تا حدی دچار بحران خواهد شد که پیش‌بینی می‌شود تأمین آب مجتمع بزرگ فولادمبارکه نیز با مشکل مواجه شود و تنش آبی، بیش از پنج میلیون نفر از ساکنان استان‌های اصفهان و یزد را نیز دربربگیرد؛ به‌همین‌منظور، مدیریت فشار آب، حفر چاه‌ها و تکمیل سامانه‌های هوشمند آب در دستور کار قرار گرفته و علاوه‌براین نیز شهر کرمان به دلیل استفاده بیش از حد از منابع آب زیرزمینی در فهرست شهرهای تنش آبی قرارگرفته و به‌همین‌دلیل طرح انتقال آب از سد «صفا» به کرمان در دست اجراست و بخشی از لوله‌های مورد نیاز این طرح فاینانس (تأمین مالی خارجی) شده و انتظار می‌رود تا پایان سال ۱۳۹۶ به بهره‌برداری برسد.
شهر بوشهر که پیش‌ازاین تأمین آب آن از طریق خط انتقال سراسری «کوثر» و سامانه انتقال آب از جنوب فارس انجام می‌شد، اینک به دلیل وجود خشکسالی‌ها دچار بحران آبی شده که برهمیناساس ۱۰ هزار مترمکعب آب‌شیرین‌کن در بوشهر وارد مدار بهره‌برداری شده و با رایزنی‌های انجام‌شده با نیروگاه اتمی این شهر، قرار است ظرفیت ۳۵ هزار مترمکعب آب‌شیرین‌کن در سایت مجتمع ساخته شود. به‌طور کلی وضعیت آبی سایر کلانشهرها و شهرهای بزرگ کشور نسبتا مناسب است و امسال باوجود بارش‌های نسبتا مناسب در تهران، پایتخت از شرایط تنش آبی خارج شده اما در مشهد و با ساخت سد در بالادست سد «دوستی» به‌وسیله افغان‌ها، بروز تنش آبی در سال‌های آینده پیش‌بینی می‌شود، همچنین وضعیت آبی شهر همدان باوجود بارش‌های مناسب و آبگیری سد «اکباتان»، برای تابستان خوب است که البته کمبود فشار یا قطعی احتمالی در برخی ایام تابستان در آن پیش‌بینی می‌شود و به گفته رحیم میدانی، معاون آب و آبفای وزیر نیرو مشکل اصلی در شرایط تنش آبی، مواجه‌شدن با کمبود آب در زمان اوج مصرف است، به‌طوری‌که در برخی مناطق حتی تا ۱,۵ برابر میانگین روزهای گرم سال آب مصرف می‌شود. به گفته وی، پیش‌بینی می‌شود ۳۰۱ شهر کشور در تابستان ۹۵ و اوج گرما با شرایط تنش آبی روبه‌رو باشند که به معنای سربه‌سرشدن میزان تولید و مصرف آب است. آمارهای موجود درباره بحران و تنش آبی ایران اگرچه نسبت به سال گذشته بهبود نسبی داشته اما همچنان گویای وضعیت وخیم منابع آبی کشور است و برهمیناساس بسیاری از دست‌‌اندرکاران آبی، مدیریت مصرف و بهینه‌سازی را مهم‌ترین راهکار برای حل بحران آبی کشور دانسته‌اند.
مصرف بیش از حد آب در ایران
هم‌زمان، سازمان ملل متحد اعلام کرده هر انسان روزانه دست‌کم به ۵۰ لیتر آب نیاز دارد تا بتواند بنوشد، غذا درست کند و نیازهای بهداشتی خود را مرتفع کند. درواقع این ۵۰ لیتر آب برای دوری از انواع بیماری و حفظ کارآیی انسان در زندگی حیاتی است اما سازمان جهانی بهداشت مقدار متوسط سرانه ۱۵۰ لیتر را برای برآوردن نیازهای بهداشتی هر نفر در روز تعیین کرده است. در کل جهان روزانه ۱۰ میلیارد تن آب مصرف می‌شود و این در حالی است که بنابر اعلام همین سازمان فقط سه درصد از آب موجود در کل جهان قابل نوشیدن است و باقی‌مانده، آب دریا و غیرقابل نوشیدن است که از این سه درصد، ۲,۵ درصد به حالت یخ‌زده و در یخچال‌های قطب جنوب و قطب شمال قرار دارد و در دسترس بشر نیست؛ بنابراین انسان باید بتواند با ۰,۵ درصد باقی‌مانده همه نیازهای آشامیدنی و بهداشتی خود را برطرف کند. آمارهای سازمان ملل نشان می‌دهد روزانه سه هزارو ۹۰۰ کودک در سطح جهان بر اثر مصرف آب آلوده یا بهداشت ناکافی، جان خود را از دست می‌دهند.
در ایران اگر میزان مصرف آب بخش خانگی، صنعتی، تجاری و فضای سبز را در سراسر کشور در نظر بگیریم و بر جمعیت ایران تقسیم کنیم، به‌طور متوسط در هر شبانه‌روز هر ایرانی ۱۹۷ تا ۲۰۰ لیتر آب مصرف می‌کند و مصرف سرانه آب در بخش خانگی در ایران به‌طور متوسط ۱۵۷ لیتر در روز است که گاهی در کلانشهرهای ایران در اوج فصل گرما این میزان مصرف به ۲۵۰ لیتر در روز هم می‌رسد؛ برای مثال براساس اعلام شرکت آب و فاضلاب استان تهران، درحال‌حاضر میانگین مصرف روزانه آب تهران نزدیک به سه میلیون و صد هزار مترمکعب است که این میزان مصرف معادل حجم کل دریاچه چیتگر است. نکته قابل تأمل درباره آب مصرفی کشورمان این است که هنوز آب شرب از آب مصارف بهداشتی تفکیک نشده و این در شرایطی است که در اغلب کشورهای جهان، آب قابل آشامیدن آبی نیست که از دوش حمام یا شیر آب سرویس‌های بهداشتی جاری می‌شود؛ اگرچه در دنیای پیشرفته، کیفیت آب غیر‌شرب آن‌قدر بالاست که می‌توان برای پخت‌و‌پز هم از آن استفاده کرد اما بخش بسیار کمی از آن صرف تهیه غذا می‌شود و همه مردم برای نوشیدن از آب‌هایی که در بطری عرضه می‌شوند استفاده می‌کنند ولی به‌دلیل‌اینکه تفکیک آب شرب از آبی که صرف سایر کاربردها می‌شود، نیازمند سرمایه اولیه زیادی است، بسیاری از کشورهایی که در زمره کشورهای ثروتمند جهان قرار ندارند، نمی‌توانند هزینه‌های راه‌اندازی با حفظ زیرساخت‌های مناسب تفکیک آب شرب را تقبل کنند و به‌همین‌دلیل مردم این کشورها مجبورند بخش بیشتری از درآمد خود را صرف پرداخت آب‌بها کنند. در کل جهان، سرانه مصرف آب حدود ۱۵۰ لیتر است که برخی از کلانشهرهای ما دو برابر این میزان مصرف می‌کنند و این در شرایطی است که دوره تنش آبی را پشت سر می‌گذارد و بخش‌های زیادی از تالاب‌ها و دریاچه‌هایی مانند هامون و ارومیه خشک شده است. در ایران از ۹۰ درصد آب اختصاصی به بخش کشاورزی، ۶۰ درصد هدر می‌رود.
منبع: روزنامه وقایع اتفاقیه