خبرگزاری هرانا- آنچه که در پی می آید گزارش اجمالی و ماهانه وضعیت حقوق بشر در ایران در دوره زمانی اردیبهشت ماه ۹۴ است که به همت نهاد آمار، نشر و آثار مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران تهیه شده، این گزارش با توجه به حجم محدود آن و نیز به دلیل عدم اجازه فعالیت گروههای مستقل مدافع حقوق بشر در ایران نمیتواند بازتاب دهنده کامل وضعیت حقوق بشر در ایران باشد، لازم به اشاره است بخش آمار این تشکل بصورت سالانه گزارشات مفصل تر خود را به اشکال آماری و تحلیلی از وضعیت حقوق بشر در ایران منتشر می سازد.
گزارش تفصیلی، آماری نقض حقوق بشر در اردیبهشت ماه ۱۳۹۴
در اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۴ نقض سیستماتیک حقوق بشر در ایران همچنان مانند گذشته ادامه داشت، اولین روزهای ماه با اعدام ۲۸ زندانی در شهرهای اردبیل، بندرعباس، شیراز، زنجان و ابهر وکرمان و جیرفت آغاز گردید تا تا نشانه ای شود از آغاز نامبارک این ماه برای جامعه حقوق بشری ایران. از برجسته ترین موارد اعدام در این ماه باید به اعدام چهار زندانى در ارومیه، اعدام سه زندانی در ساری، اعدام پنج زندانی در کرج و اعدام یک متهم به قتل در ملاء عام در قوچان و اعدام یک متهم دیگر در میناب در ملا عام اشاره کرد که اغلب این اعدام ها مخفیانه و بدون پوشش رسانه های دولتی انجام شد.
از دیگر موارد پرتوجه و حایز اهمیت در این بخش گزارش نگرانی سازمان ملل از رشد اعدام های مخفیانه در ابران بود که بر اساس آن کارشناسان حقوق بشری سازمان ملل متحد درباره افزایش اعدام‌ها و به خصوص درباره اعدام‌های اعلام‌نشده در ایران هشدار داده‌اند.
در گزارشی دیگر که از سازمان عفو بین الملل منتشر گردید از احتمال اعدام محمدعلی طاهری ابراز نگرانی شد، سازمان حقوق بشری عفو بین‌الملل در اطلاعیه‌ای می‌گوید که احتمال اعدام محمدعلی طاهری، بنیانگذار «عرفان حلقه»،که به اتهاماتی چون «توهین به مقدسات» در ایران زندانی است وجود دارد.
البته بر اخبار ناگوار فوق، خوشبختانه شاهد موارد متعدد بخشش اعدامیان نیز در این مدت بودیم که بخشش اعدامی پس از ۱۷ سال در مراغه و رهایی شانزده زندانی از اعدام در آذربایجان غربی از جمله آنها بود.
این ماه همچنین با تداوم تعرض به حقوق اولیه اقلیت‌های قومی و دینی در ایران همراه بود که بارزترین آنها، آمار بالای لاغری ناشی از سوء تغذیه کودکان در بلوچستان، مجروح شدن یک مادر و فرزند در تیراندازی نیروی انتظامی، کشته و زخمی شدن ۴ نفر در شلیک ماموران مرزبانی نگور و احضار استاد دارالعلوم مکی زاهدان به دادگاه ویژه روحانیت بود.
سازمان‌های عفو بین‌الملل و دیدبان حقوق بشر، نهم اردیبهشت ماه، در مورد گزارش‌ها از بازداشت ده‌ها نفر از فعالان سیاسی در استان خوزستان به وسیله نیروهای اطلاعاتی و امنیتی ایران، طی بیانیه ای نگرانیها از «بازداشت گسترده» فعالان سیاسی در خوزستان را ابراز کرده‌اند. بنا بر این گزارش‌ها در میان بازداشت‌شدگان کودکان نیز حضور دارند.
در ادامه گزارشات مربوط به این رسته، گزارشی منتشر شد مبنی بر محرومیت هشتاد هزار نفر در زاهدان از آب آشامیدنی سالم، این در حالی است که هم اکنون ۳۰۴ هزار نفر از جمعیت زاهدان در حاشیه شهر زندگی می‌کنند که ۸۰ هزار نفر از آنها، آب آشامیدنی سالم نیز ندارند.
در ادامه باید اشاره کرد در این ماه عفو بین الملل خواهان خویشتنداری پلیس ایران در برابر معترضان «کرد» شد، به دنبال درگیری بین نیروهای امنیتی و معترضان در شهر مهاباد در استان آذربایجان غربی، عفو بین الملل روز جمعه ۱۸ اردیبهشت خواستار خویشتنداری نیروهای انتظامی و امنیتی ایران در مقابله با تظاهرات و اعتراضات در این باره شده است.
در حیطه حقوق اقلیت های مذهبی بطور برجسته نقص حقوق شهروندان بهایی مانند گذشته ادامه داشت، بازداشت شهروندان بهایى در همدان، مزاحمت و پلمپ کسب و کار شهروندان بهایى در استان کرمان و آزادى سه تن از اساتید دانشگاه بهاییان از زندان و محاکمه سه شهروند بهایى در گرگان از جمله این گزارشات بودند که در اردیبهشت ماه منتشر شدند.
در رابطه با حقوق شهروندان بهایی یکی از برجسته ترین گزارشات سالهای اخیر را باید انتشار گزارش دستور نیروی انتظامی درباره ممنوعیت دست‌کم ۳۰ شغل برای بهاییان دانست، بر اساس این گزارش فرمانده نیروی انتظامی در دوران احمدی‌نژاد، با صدور دستورالعملی حدود ۳۰ شغل را بر بهاییان ممنوع کرده و قصد کنترل آنان، نظارت بر فعالیت‌شان و جلوگیری از حضور آنان در جامعه را داشته است.
در زمینه حقوق شهروند درویش مذهب نیز گزارشاتی منتشر گردید از جمله ممانعت مجدد از اعزام رضا انتصاری به بیمارستان، تهدید دراویش زندانی به قطع درمان از سوی معاون دادستان تهران.
همینطور شهروندان مسیحی و بطور خاص نوکشیان مسیحی که به تازه گرویدندگان به این مذهب اطلاق میشود گزارش های تایید احکام زندان برای ۱۸ نوکیش مسیحی طی دو ماه اخیر، انتقال تبعیدگونه فرشید فتحی و علیرضا سیدیان به سالن دو زندان رجایی شهر منتشر شد.
بطور کل وضع آزادی مذهبی در ایران در سال ۲۰۱۴ وخیم‌تر شده است، کمیسیون آمریکایی آزادی مذهبی در جهان روز دهم اردبیهشت، شانزدهمین گزارش سالانه خود را منتشر کرد. بر اساس این گزارش وضعیت آزادی مذهب در ایران در سال میلادی ۲۰۱۴ همچنان وخیم‌تر شده است.
درزمینهٔ حقوق کودکان نیز گزارشاتی منتشر گردید که برجسته‌ترین آنها عبارت بود از اخراج دختر دانش آموز از مدرسه به خاطر پیوند کلیه، فروش کودکان کار از ۴۰۰ هزار تومان تا هشت میلیون، بستری شدن در بیمارستان دانش آموز دختر در پی تنبیه بدنی.
همچنین بر اساس گزارشی که در این ماه منتشر شد، حدود ۲۰۰ کودک همراه مادرانشان، در زندان‌های کشور هستند که از میان آنها ۲۰ کودک در ندامتگاه شهرری زندگی می‌کنند.
درزمینهٔ حقوق اولبه زنان در ایران در کنار هجمه‌های بسیاری چون موارد مربوط به حجاب و ظاهر بصورت رسمی عنوان شد که سال گذشته ۱۵ هزار نفر از قربانیان خشونت خانگی به پلیس مراجعه کردند، براساس آمار موجود در سال ۱۳۹۳ حدود ۱۵ هزار نفر با موضوع بدرفتاری جسمی و عاطفی به مراکز مشاوره و دوایر مددکاری اجتماعی کلانتری‌ها مراجعه کرده‌اند.
گزارش هشدار انصار حزب‌الله به دولت: در ورزشگاه آزادی زلزله به پا خواهیم کرد، که از سوی ارگان رسمی انصار حزب‌الله با هشدار نسبت به صدور مجوز حضور زنان در ورزشگاه‌‌ها منتشر شد از دیگر تحرکات برجسته ای بود که حقوق زنان ایرانی را در معرض تعرض و تهدید قرار می داد.
رویدادها و اخبار کارگری در اردیبهشت ماه، بسان ماه‌های گذشته پرشمار بود که از جمله تجمع کارگران مراکز مخابرات روستایی مقابل شرکت مخابرات ایران، انتقاد خانواده علی چراغی از طولانی شدن وعده مسئولان شهر تهران، بازداشت محمود صالحى و عثمان اسماعیلى فعالین کارگرى در آستانه روز جهانى کارگر، بازداشت ابراهیم مددى و داوود رضوى از فعالین کارگرى و اعضاى سندیکاى شرکت واحد و ممانعت از بزرگداشت روز جهانى کارگر توسط سندیکاى شرکت.
با گذشت ۲۱ روز از اعتصاب کارگران قطار شهری اهواز، همچنان ۶۰۰ تن از کارگران این پروژه به اعتراض خود ادامه داده‌اند. همزمان شرکت کیسون، پیمان‌کار این پروژه در آخرین واکنش به این اعتصاب، پنجشنبه ۲۴ اردیبهشت، ۶۰ تن از کارگران غیر بومی بخش حفاری قطار شهری اهواز را اخراج کرد.
همچنین در ماه گذشته شاهد از دست دادن و مصدومیت تعداد زیادی از کارگران کشور بودیم که به عنوان نمونه تعدادی از کارگران شاغل در پروژه‌های فازهای ۱۷ و ۱۸ این منطقه دچار مسمومیت گازی شدند و دو کارگر جان خود را به این دلیل از دست دادند. مضاف بر این مرگ ۴۳۳ کارگر در تهران به علت فقدان ایمنی محل کار نیز در خبرها منعکس شد.
در حوزه اصناف و حقوق صنفی هم این ماه خالی از حوادث نبود، چنانکه هزاران معلم برای بار سوم تجمع کردند، چنانچه در گزارش قبل نیز ذکر شد هزاران معلم حداقل در پنج شهر ایران در اعتراض به آنچه دستمزدهای ناعادلانه و اعمال تبعیض میان خود و دیگر کارکنان دولت می‌خواندند تجمع کردند.لازم به ذکر است که در آستانه تجمع معلمان؛ فشارها و احضار فعالین صنفى دوباره اوج گیرى نمود.
از دیگر خبرهای پرتوجه در این بخش، ممنوعیت برداشتن زیرابرو در آرایشگاه های مردانه و تعطیلی ۲۹ غرفه و جمع آوری برخی کتاب ها از نمایشگاه کتاب بود.
درزمینهٔ قضایای فرهنگی گزارشاتی از قبیل، حضور گشت ارشاد در نمایشگاه کتاب، مخالفت کمیته نام کرمانشاه با اسامى نوزادان و لغو کنسرت در ماهشهر با اعتراض امام جمعه و همینطور محرومیت ۱۱۶ ناشر از شرکت در نمایشگاه کتاب سال آینده به اطلاع رسانده شد.
معاون امور بسیج نیروهای مسلح اعلام کرده که نیروی انتظامی وظیفه دارد با افراد مسئله‌دار، خوانندگان ضدانقلابی و آنها که در جریان، سال ۸۸ به ساز آمریکا و انگلیس خواندند و رقصیدند با جدیت برخورد کند. سردار سیدمسعود جزایری، معاون امور بسیج و فرهنگ دفاعی ستادکل نیروهای مسلح در نشست معاونان اجتماعی نیروی انتظامی سراسر کشور، گفت: یکی از وظایف نیروی انتظامی جلوگیری از تعمیق چالش‌ها و ناهنجاری‌های اجتماعی و جلوگیری از ورود آنها به عرصه تهدید‌گری نظام است.
درزمینهٔ ی بهداشت و محیط‌زیست در این ماه گزارشات اندکی منتشر شد که غالب آنها با موضوع آلودگی هوا و محیط‌زیست و کمبود منابع آبی در کشور بود. از این زمره لاروهای ناقل بیماری هدیه شهرداری گرگان به مردم این شهر و وجود بیش از ۱۵ هزار کارتن خواب در تهران بازتاب داده شد.
توجه خاص به موارد نقض حقوق بشر
در این بخش سعی شده به گزارش‌هایی از نقض حقوق بشر در آبان ماه که با حساسیت و توجه بیشتری از سوی افکار عمومی مواجه شدند، اشاره شود. بدیهی ست که این توجه بیش‌تر، الزاماً به معنی شاخص بودن این دسته از گزارش‌های به لحاظ حجم نقض حقوق بشر نیست.
در این دسته باید حمله به سبک زندگى شهروندان با صدور بیانیه درباره اپیلاسیون، سخنان محمدرضا شجریان درباره ممنوعیت فعالیت وی در کشور و بازداشت نرگس محمدی از فعالین حقوق بشر در ایران و تبعید احمد زیدآبادی روزنامه نگار و فعال سیاسی به گناباد اشاره کرد که با واکنش و حساسیت زیادی در افکار عمومی روبرو شد.
از این مانند موارد محکومیت محمد علی طاهری بنیانگذار عرفان حلقه به اتهام “افساد فی‌الارض”، جمع‌آوری دوباره دو کتاب و تعطیلی یک غرفه در نمایشگاه کتاب تهران و سخنان محمد جواد ظریف مبنی بر هیچ کسی را در ایران به خاطر عقیده‌اش زندانی نمی‌کنیم و نا تمام ماندن سخنرانی علی یونسی به دلیل دخالت لباس شخصی‌ها از جمله گزارشات پرتوجه بودند.
گزارش‌های حقوق بشری، در سایه‌ی کم توجهی
در مقابل بخش قبل، بسیاری از گزارش‌های حقوق بشری اساساً با کم توجهی و بعضاً بی‌توجهی رسانه‌ها و افراد فعال در شبکه‌های اجتماعی که به هر ترتیب تشکیل دهنده‌ی قسمتی از افکار عمومی هستند؛ روبه‌رو شدند. گفتنی است این نوع کم توجهی‌های بعضاً غیر تعمدی یا بعضاً تبعیضات هدفمند، زمینه بیشتری از تداوم و گسترش نقض حقوق بشر را فراهم می‌آورد.
لغو نشست هم اندیشی در دانشگاه اصفهان توسط نیروهای تندرو، عدم امکان دفاع وکلاى آرش صادقى و گلرخ ایرایی، توقیف ماهنامه زنان امروز و پاسخ های متفاوت چند مرجع تقلید درباره روش اعدام تعدادی از گزارشاتی بود که در سایه کم توجهی قرار گرفتند.
علیرغم مطالبی که قبلا اشاره شد سایت “بهارنیوز” از دسترس کاربران خارج شد، دو تن به جرم نشر اکاذیب در فضای مجازی دستگیر شدند و تفهیم اتهام تبلیغ علیه نظام برای عضو هیأت مدیره کانون نویسندگان ایران رضا خندان مهابادی از دیگر مواردی بود که کمتر موردتوجه قرار گرفتند.
مؤسسه «خانه آزادی» در تازه‌ترین گزارش خود از وضعیت آزادی رسانه‌ها در سال میلادی گذشته، ایران را یکی از ده کشوری معرفی کرد که غیرآزادترین رسانه‌ها را دارد، در گزارش تازه «خانه آزادی»، ایران در رتبه ۱۹۰ قرار گرفته و فقط پنج کشور بلاروس، اریتره، ترکمنستان، ازبکستان و کره شمالی در رتبه‌های پس از ایران قرار دارند.