پایان بی نتیجه سفر حسن روحانی به شرق آسیا، بار دیگر پایه‌های متزلزل استراتژی نگاه به شرق را نمایان کرد. هزینه‌های این استراتژی بی‌حاصل بر دوش مردم ایران سنگینی می‌کند.
به گزارش آواتودی حسن روحانی رییس جمهوری ایران در روزهای اخیر سفری را به شرق آسیا انجام داد. وی ابتدا با هدف شرکت در اجلاس سران کشورهای اسلامی که با حضور مقامات ارشد مالزی، ایران، ترکیه و قطر در کوآلالامپور برگزار شد، به مالزی سفر کرد و سپس با دعوت شینزو آبه به ژاپن رفت.
دیدار حسن روحانی و شنیزو آبه پس از آن رخ داد که یک گپ کوتاه میان سفرای ایران و آمریکا در حاشیه نشست شورای امنیت سازمان ملل، خبر ساز شده بود.
برخی از تحلیلگران بر این باور بودند که احتمالا در پشت پرده توافقاتی میان ایران و آمریکا رخ داده و قرار است حسن روحانی در دیدار با شینزو آبه که پیش‌تر برای میانجی‌گری میان ایران و آمریکا ابراز علاقه کرده بود، این توافقات را رسمی کند.
اما رییس جمهور ایران از سفر به شرق آسیا با دست‌های خالی به تهران بازگشت.
وی پس از بازگشت به تهران و طبق یک روال معمول، در جمع خبرنگاران حاضر شد و درباره نتایج سفر توضیحات داد. با مرور سخنان حسن روحانی به این نتیجه می‌رسیم که تلاش‌های وی در شرق آسیا هیچ دستاورد مشخصی به همراه نداشته است و رییس جمهور ایران حتی نتوانست خبر از یک توافق کلی را مطرح کند.
حتی عالی‌ترین مقامات دو کشور ایران و ژاپن پس از این دیدار، نتوانستند یک بیانیه مشترک صادر کنند.
بی‌نتیجه ماندن سفر حسن روحانی به شرق آسیا، بار دیگر ثابت کرد که استراتژی نگاه به شرق شکست خورده بوده و اصرار جمهوری اسلامی به پافشاری بر این استراتژی بی‌حاصل، به طور قطع هزینه‌های بیشتری را بر دوش مردم ایران تحمیل خواهد کرد.
جمهوری اسلامی با شعار نه شرقی و نه غربی پا به عرصه گذاشت و 40 سال قبل سران ایران که تجربه‌ای در امور دیپلماتیک و رایزنی‌های بین‌المللی نداشتند، با این شعار به دنبال صدور انقلاب خود بودند.
3 دهه زمان برد تا مقامات جمهوری اسلامی حداقل به بی‌حاصل و هزینه‌زا بودن نیمی از این شعار پی‌برده و آیت‌الله خامنه‌ای نگاه به شرق را حدود یک دهه قبل مطرح کرد.
با اوج گرفتن اختلافات میان ایران و آمریکا و شکست گفتگو‌ها بر سر برجام و در آستانه خروج آمریکا از برجام، رهبر جمهوری اسلامی اعلام کرد که “در سیاست خارجی، ترجیح شرق بر غرب، ترجیح همسایه بر دور، ترجیح ملّت‌ها و کشورهایی که با ما وجه مشترکی دارند بر دیگران، یکی از اولویّت‌های امروز ماست”
گفته می‌شود که طراح اصلی این استراتژی علی‌اکبر ولایتی است که با استقبال آیت‌الله خامنه‌ای روبرو شده است.
ولایتی یک سال پس از این اظهارات رهبر جمهوری اسلامی، به صورت محرمانه به دو کشور چین و روسیه سفر کرد. سفری که هیچ یک از مقامات ارشد دولت ایران و وزارت خارجه از جزییات آن اطلاعی نداشته و حتی در کلیات نیز با آنها هماهنگی نشده بود.
این سفر در تیر ماه سال جاری برگزار و طی آن علی اکبر ولایتی نامه محرمانه آیت الله خامنه‌ای را به سران روسیه و چین تقدیم کرد.
از جزییات گفتگوهای ولایتی در این دو کشور و همچنین مفاد نامه آیت‌الله خامنه‌ای خبری منتشر نشده، اما همان زمان رهبر جمهوری اسلامی در سخنانی تاکید کرد: کشورهایی که در مسیر رشد جهشی قرار دارند عمدتاً در آسیا هستند؛ بنابراین باید نگاه‌مان به شرق باشد نه به غرب. ضمن اینکه نگاه به غرب و اروپا جز معطل ماندن، منت کشیدن و کوچک شدن فایده‌ای ندارد.
ولایتی پس از سفر به روسیه و چین تاکید کرد که کشورهای شرق آسیا به ویژه هند و چین بر خرید نفت ایران تاکید دارند. وعده‌ای که امروز پوچ بودن آن به اثبات رسیده و حتی چین نیز حاضر نیست بیش از این خود را به خاطر روابط تجاری با ایران به خطر اندازد.
سفر حسن روحانی و اصرار وی بر راضی کردن سران کشورهایی چون مالزی و ژاپن به خرید نفت ایران و تداوم روابط اقتصادی که با پاسخ‌های دلسرد کننده مقامات این دو کشور همراه بود، بار دیگر شکست استراتژی نگاه به شرق را نمایان کرده و معلوم نیست جمهوری اسلامی تا چه زمانی می‌خواهد بر این شیوه پافشاری کند.