دانش دیرینه شناسی با بررسی یافتههای فسیلی و کاوش آثار و بقایای بدست آمده ازنقاط مختلف جهان, نتیجه میگیرد که در آفریقا بین هفت الا سه ميليون سال پيش، به احتمال زیاد یک جهش ژنتیکی موجب جدائى بین میمونها به پيدايش آدم نمایان منجرشد.
در اثر رشد مغزی و هوشمندی، دگرگونی به بشر مدرن سرعت گرفت. بهینگی ساختارمغز مداما افزونی یافت، هنرافروختن آتش, گویش, یکجانشینی, اهلی کردن حیوانات, دامداری و کشاورزی تحولى بنیادی در زندگى بشر بوجود آورد. گویش بعنوان تبادل اندیشه و توانائیهای بشر موجب شکوفانی تمدنهائی نیرومند و خردمند در سرزمینهای حاصلخیز کنار و بین رودخانههای سند, دجله و فرات، نیل و شمال خلیج فارس گشت.
یکجانشینی، ساختن نخستین روستاها و شهرها، ابداع خط و نگارش، تحول و جهشی عظیمی در فرهنگ وخرد و بنیانگذار بسی تمدنهای بشری گشت. باستان شناسان در بسیاری از نقاط ایران مانند جیرفت، سیالک-کاشان و شهر سوخته آثار تمدنهای پیشرفته بشری را یافتند و بسیاری دیگر را یقینن در آینده خواهند یافت. سخن گفتن پس از پیدایش زبان، روابط بین انسانی را سهلترکرد، ابداع خط و نگارش برای ثبت و بایگانی کارها و تجربیات، اندیشهها و خاطرات بشر, بسیار پر اهمیت و ضروری بود. خط و نگارش را میتوان تلاش پر اهمیت و شگفتانگیز بشر برای افزایش دانش، خرد، تمدن و فرهنگ دانست که بسرعت سیر سعودی پیمود.
تمدن و فرهنگ ايرانيان با پيشینهای هفت هزار ساله, یکی از مهمترین تمدنهای دیرینه و راهنمائی برای پیشرفت تمدنهای دیگربود. از اینرو بنیان بسياری از نخستین دستاوردهای بشر در برخورد با تمدن و فرهنگ ايرانيان آشکار میگردد. در حدود چهار الا پنج هزار سال پیش، تغییرات منفی آب و هوا، خشکسالی شدید در فلات ایران، منجربه انقراض و محو تمدنهای جنوب و جنوب شرقی شد. مهاجرت وسیع ایرانیان به سمت مناطق شمالی با آب و هوای معتدل، جنوب ایران را خالی از سکنه نمود.
شواهد بسیاری مانند تغییر زبان رایج در ایران (زبان دراویدی به هند و اروپائی)، در چهار هزار سال قبل، توجیهیست برای این دگرگونیها. طبق لغتنامه دهخدا؛ دراویدی یک خانواده شامل حدود ۷۳ زبان است که اعضای قوم دراویدی به آن سخن میگویند. شمار دراویدی زبانان، امروز بیش از ۲۱۵ میلیون نفر است. در سیستان و بلوچستان ایران، در هند، افغانستان و پاکستان جمعیتی قابل توجهی به آن زبان تکلم میکنند. فرضیههائی در مورد ارتباط زبانهای دراویدی با زبان ایلامی موجود است، بطوریکه احتمالا زبان مشترکی از زبانهای دراویدی و ایلامی، منشعب شده است.
در بررسی اسناد و شواهد تاریخی و در نوشتهها و مدارک باستانی، بزبان سانسکریت و در کتیبههای ایران باستان میتوان واژههای “آریا و آریائی” بویژه واژه “آریائی” را بوفور یافت و با آن برخورد کرد. این واژههای “آریا و آریائی” بکرات توسط نویسندگان, مورخان و تاریخنگاران مورد استفاده قرارگرفته و نمودار معانی مختلفی میباشد. برای مثال, نام محل اقامت ایرانیان باستان و یا احتمالا نامی برای مردمان ایران باستان. اسناد و شواهد تاریخی و نتایج باستان شناسی نشانگرآنند که آریائیها اقوامی مهاجر نبوده، بلکه هزاران سال پیش در ایرانزمین ساکن گشته, مهمترین ابداعات و نو آوریها انسان مدرن را بوجود آوردهاند.
در گذشته واژههای “آریا و آریائی” از طرف برخی پالئونتولوژیستها (انسانشناسان) و زبانشناسان اروپائی مورد سوء استفاده قرار گرفته، بطوریکه برای پابر جائی فرضیههای برتری نژاد اروپائی و در توجیه ریشه مشترک و نحوه گسترش زبانهای هند و اروپائی در جهان بکار برده شدهاند. سوءاستفاده دانشمندان اروپائی از واژه “آریائی”، همزمان با تبلیغات وسیع در اجراء سیاستهای نژادپرستانه و ملیگرایانه قرن نوزدهم و بیستم میلادی اروپائی انجام شد. در واقع آنها اروپائیها را اولین آریائیها معرفی کردند، که مهاجرت آنها به آسیا به گسترش آریائیها انجامیده و ایرانیان را نواده آنها معرفی میکردند.
در طول چندین دهه این باور در ذهن ایرانیان بوجود آمده بود که در حدود چهارهزار سال پیش، قبایلی از شمال به فلات ایران سرازیر شده و جایگزین اقوام بومی ایرانی گشتهاند. زبانهای هند و اروپائی مشتق شده از آریائیهای اروپائی را آنها با خود آورده و مستقر نمودند. از اینرو، ایرانیان را از بازماندگان آریائیهای مهاجر اروپائی دانسته و در نتیجه آن در حدود چهارهزار سال قبل، زبان ایرانیان باستان، بعلت تداخل نژادی با اقوام اروپانی از زبان دراویدی به هند و اروپائی تغییر یافته است.
گرچه بررسی دقیق اینکه آریائیها چه مردمانی بودهاند و اولین بار در کدام سرزمینهائی و از کی در ایران باستان و در چه زمانی ساکن شدهاند, نیاز به تحقیقات جامع و ژرف زبانشناسی، باستانشناسی و تاریخشناسی دارد. اما شواهد فراوانی, این نوع فرضیه را که اقوامی اروپائی به فلات ایران مهاجرت کردهاند, بطور جدی مورد سئوال قرار میدهد.
در پایان و بطور خلاصه باید گفت که عموم ایرانیان چه از بازماندگان آریائیها باشند و چه از نوادگان مردمان دیگری که صدها هزارسال پیش از آفریقا به آسیا مهاجرت کردند، در این سرزمین هزاران سال زیستند و بزرگترین تمدنهای انسانی را پایهگذاری کردهاند وبه این سرزمین نام ایران دادهاند. فرهنگ و تمدن ایرانی، بعنوان يك هويت شناخته شده در نظام جهانی ثبت گردیده، لذا هويت ایرانی غیرقابل انکار و ملیت ایرانیان غیرقابل تفکیک است.