سالگرد انقلاب مشروطیت یکی از مفاخردوره معاصرما ایرانیان، دگربار دررسید. نهضت وانقلاب مشروطیت صد وهشت سال پیش, براى محدود کردن استبداد ورسیدن به آزادى وحاکمیت مردمی, پیشگام آزادی ودمکراسی و الگوی ملتهای منطقه شد. حکومت مردم (دمکراسی) هدف و خواسته مردم ایران بود و هست. اما بدون سکولار بودن، دو بارانقلاب برای آزادى وحاکمیت مردمی را باتیان دین ومذهب ناکام نموده باردوم توانستند حاکمیت مردم را به حکومت مذهبی تبدیل کنند. سکولار بودن پیشنیاز دمکراسی، ضامن حاکمیت مردم وفقدانش موجب گمراه شدن واز دست دادن دمکراسی است. همانگونه که 35 سال پیش روشنفکرانی آزادی ودمکراسی خواه فریفته یک ملای متعصب و کینه توز شده، اورا بقدرت رساندند تا اداره کشور را به مستضعفین ذهنی بسپارد وروزگار ملت ایران را تباه کند. بعوض دمکراسی، استبداد سیاسی با استبداد دینی-مذهبی درهم آمیخت، ولایت فقیه بدترین نوع استبداد بر ایرانیان چیره شد. کسی هم دم بر نیاورد واگرهم افرادی هشدار دادند به آنها توجه نشد.
باری همزمان با صد وهشتمین سال، دومین کنگره سکولار دمکراتهای ایران، در 18 و 19 مرداد ماه 1393، مطابق با 9 و 10 ماه اگوست 2014 ، کنگره دو روزه، شنبه نهم آگوست در شهر دانشگاهی بوخوم شروع بکار کرد. پس ازخوش آمد گوئی مسئولان، راس ساعت ده قبل از ظهر، نمایندگان بیست حزب، سازمان وگروهای سیاسی هرکدام پنج دقیقه برای معرفی تشکیلاتشان سخن گفتند. سپس نقش بنيادی آزادی های بلاشرط سياسی و مدنی (چه فردی و چه گروهی) در قوانين اساسی سکولار دموکرات مبتنی بر حقوق بشر و حقوق شهروندی مورد بحث وبررسی قرار گرفت و هفت فعال سیاسی در این رابطه سخنانی ایراد کردند وراهی جز برچیده شدن کلیت حکومت اسلامی، جدائی دین ومذهب وهرگونه ایدئولوژی از مدنیت، حکومت وسیاست نیافتند. برنامهء فرهنگی شنبه شب (جشن مشروطيت) با شعرخوانی دکتر خوئی، بانوخوئی فرزندایشان وبانو پرتونوری علا برگزار شد. روز دوم کنگره، يکشنبه 19 مرداد ماه 1393 مطابق با 10 اگوست 2014 ساعت 9 صبح، جلسه سوم: در جهت مشکل تمرکز قدرت استبدادی و مسئلهء جلوگيری از بازتوليد استبداد، اکثرسخنرانی ها در حول وحوش حکومت فدرال استانی و فوائد واهمیت آن دورمیزد. در این میان ودرارتباط با حکومت آینده ایران، فدرالیسم بیک موضوع روزتبدیل شده، بحث و گفتگو های داغ ، اهمیت و غیر قابل اجتناب بودن آنرا برای احراز حکومت مردمی جلوه گرمیکرد. درحالیکه حکومت فدرال بدون آزادی و حکومت مردمی، بسادگی به دیکتاتوری مبدل میشود. برای مثال کشور فدرال عراق قبل ازحمله آمریکا وبعد از آن، بخاطرسکولار نبودن مردم و درعین فدرال بودن به آزادی ودمکراسی دست نیافت. پاکستان وافغانستان هم در همین زمره اند. هموطنان فدرالیست، بر این باورند که برپائی یک نظام فدرال حلال تمام مشکلات اقوام ایرانیست، آزادی، برابری و دمکراسی را یکباره در سراسرکشورگسترش داده وهمه کس به حق وحقوقش خواهد رسید. هرگز توجه نمیشود که بدون نهادینه شدن آزادی و دمکراسی، فدرالیسم دردی را دارو نیست و درکشورهائیکه مردم یا آزادی و دمکراسی آشنائی درستی ندارند، فدرالیسم رشد سریع استبداد را همیشه وسیله شده است. هم میهنان فدرالیست فقط دیده بسوی کشورهائی مانند آمریکا و آلمان گشوده اند. درصورتیکه بسیارند کشورهای فدرال با حکومت های دیکتاتوری، درآسیا وآمریکای جنوبی. وانگهی انواع نظام فدرال استانی (حداقل هشت نوع) کدام یک مورد قبول ایشان است. ازطرفی ایالات، ولایات واستانهای ایران طی صد وچند سال گذشته تغیر وتحول بسیاری داشته اند. در دوران ناصری ایران دارای چهار ایالت و ۲۳ ولایت بود، با تغیر وتحول بمرور به 31 استان امروزی رسیده، شاید در آینده کمتر یا بیشتر هم بشوند. کدامیک از تقسیمات کشوری ایران مورد نظرایشان میباشد. مشکل تمرکز قدرت استبدادی و مسئلهء جلوگيری از بازتوليد استبداد درکشورهای دمکرات بوسیله حکومت فدرال به تحقق نمیرسد، بلکه دادگستری مستقل، احزاب سیاستی مردمی، انجمن های صنفی-کارگری وتشکل گروه ها وارگان های غیردولتی این وظیفه را بعهده دارند. همچنین محدودیت دوران زمامداری رؤسای حکومتی اهمیت فوق الاده دارد. سیستم چند حزبی موجب رقابت شده، در آن احزاب سیاسی برای کسب موقعیت ها و تصمیم گیریها، درحین رقابت، برای کسب اکثریت به افشاگری نیک وبد وعیب وایرادهایشان میپردازند ودرنتیجه به انتخاب بهترین میانجامد وازتوسعه فساد وخود محوری هم میکاهد. بهرحال تعریف، تفسیر، بحث وگفتگو درباره نوع وترکیب حکومت آینده ایران اعم از پادشاهی پارلمانی، جمهوری یا حکومتهای استانی، حکومت فدرال و غیره نمیباید جزء دستورکارما قرارمیگرفت. زیرا ادامه آن موجب پراکندگی ورنجش نیروها شده ولزوما میباید از آن احترازمیشد. در واقع نوع، ترکیب و ساختارحکومت آینده ایران را میبایستی پس ازبراندازی نظام اسلامی، مجلس مؤسسان تعیین کند. تامین حقوق ومطالبات همه اقوام وگروه های مذهبی، فرهنگی و اجتماعی درحکومتی آزادیخواه وسکولاردمکرات امریست مسلم. شرکت کنندگان کنگره اصلاح پذیری حکومت اسلامی را رد کرده و اصلاح طلبی را باستثناء تعداد معدودی مردود دانستند. لزوم تشکیل یک آلترناتیو سکولاردمکرات تائید شد. بنظر میرسد با فروتنی، بردباری، اعتماد وانتقاد پذیری، شرایط برای همبستگی طیف عمده اپوزیسیون خارج فراهم شده وسکولاردمکراتها در راستای تشکیل یک آلترناتیو، برای نجات ایران موفق خواهند بود.